Dlaczego ludzie chcą żyć w zgodzie, lecz się ciągle kłócą? Jak wybrać odpowiedni zawód i osiągnąć w nim sukces? Jak zebrać dającą się pogodzić psychologicznie grupę, która uzyska najlepsze rezultaty? Jak odnaleźć życiowego partnera? Jak zbudować dobry kontakt z ważnymi osobami? To jedne z niewielu pytań, którymi zajmuje się Socjonika, nauka, której popularność ciągle rośnie. Czymże jest owa Socjonika? Uczy ona, jak psychologicznie jest wymieniana informacja między ludźmi. Bada tak zwane typy psychologiczne i stosunki między nimi. W Socjonice mamy do czynienia z 16 typami, między którymi istnieją ustalone zasady współdziałania. Pierwsze próby zaklasyfikowanie ludzi miały miejsce w Chinach przez tamtejszych astrologów. Chcieli oni wyjaśnić różnice między ludźmi za pomocą tzw. Czterech żywiołów: ognia, wody, powietrza i ziemi. Pierwszymi widocznymi sukcesami w badaniu psychiki ludzkiej były działania psychologa Freuda na początku XX wieku. Zaproponował on model psychiki opierający się na strukturze, z której wydzielił kilka poziomów: świadomość (ego), przedświadomość (superego) i nieświadomość (id). Opisał również jak te poziomy współdziałają. Protoplastą Socjoniki jest jednak Karl Jung. Uczeń Freud. Wprowadził on do psychologii takie pojęcia jak ekstrawersja i introwersja. Zauważył, że jedni ludzie są towarzyscy, otwarci i ich zachowanie jest skierowane w świat zewnętrzny (E), zaś inni zamknięci, opanowani i zainteresowani światem wewnętrznym (I). Wprowadził również pojęcie funkcji psychicznych, które wydzielił cztery: myślenie, emocje, odczucia i intuicję. Zauważył, że jedni ludzie dobrze operują logicznymi informacjami (algorytmy, struktury), drudzy dobrze się orientują w sferze międzyludzkiej (uczucia, relacje), następni zwracają uwagę na swoje zmysły (kolor, zapach, słuch), a jeszcze inni na intuicję (przeczucie, domysł, fantazje). Jednym z podstawowych rezultatów jego pracy było stwierdzenie, że funkcje psychiczne rozwijają się niejednakowo, i że jedna rozwija się silniej niż pozostałe cztery. Podobnie jest z introwersją i ekstrawersją, człowiek zawsze zachowuje się w jeden z tych sposobów bardziej. W ten sposób powstało 8 typów . Współcześni Jungowi nie bardzo zawierzyli jego typologii, dlatego pracował on nad nią samotnie. Bardzo dużo dla typologii Junga zrobili Katharine Cook Briggs i jej córka Isabel Briggs Myers. Przerobiły one jego teorię i powstało w rezultacie 16 typów w zależności od tego, jaka funkcja stoi na drugim miejscu (Jung również o tym wspominał, nie przywiązywał jednak do tego tak dużej uwagi). Szczegółowo opisały każdy z typów i opracowały test osobowości. Nauka ta została nazwana Myers-Briggs Type Teory (MBTT), a test Myers-Briggs Type Indicator (MBTI). W latach siedemdziesiątych teorią Junga zainteresowała się Auszra Augustinavicziute (Awgustynowicz), pedagog i ekonomista z Litwy. Długie lata nurtowało ją pytanie: dlaczego przy dobrej woli, dobroduszności i uczynności ludzi w ich relacjach nie wiadomo skąd pojawia się drażliwość i złość? Dokładnie przeanalizowawszy teorie typów Junga i metabolizmu informacyjnego polskiego psychiatry Antoniego Kępińskiego stworzyła model psychiki dla każdego z 16 typów. Na podstawie tego modelu określiła jak ludzie będą współdziałać ze sobą (wartym odnotowania jest fakt, iż Auszra nie wiedziała o Myers-Briggs). Augusta (takie nazwisko przyjęła na zachodzie) ustaliła, że podstawową różnica między typami polega na tym, że odmiennie przyjmują i przekształcają informację. Takie samo zdarzenie i taki sam temat jest przyjmowany i opisywany inaczej przez przedstawicieli każdego socjotypu. Jeden zwraca uwagę na formę, drugi na estetykę, jeszcze inny na pożytek. Dla pewnej osoby ważne jest „co” zostało powiedziane, dla innej „jak”. Dla niektórych „mruczenie” partnera jest zaczepką, dla innych może być wezwaniem do działania. Największym sukcesem Augusty było jednak opracowanie relacji intertypowych. Auszra wraz z kolegami opisała 16 ich rodzajów. Uzasadniła, dlaczego jedne tworzą przyjaciół, a inne konfliktorów. Kwestią zasadniczą jest tutaj różnica w odbiorze i przetwarzaniu informacji między typami. Można wskazać, jaki kontakt będziecie mieć z innymi ludźmi, jeśli przedtem ustalicie ich Socjotyp. Relacje mogą być różnorodne, od wzajemnego zrozumienia i uzupełnienia (dwoistość), poprzez nadających się dobrze tylko do kontaktów biznesowych i formalnych, aż do konfliktu. Należy zaznaczyć, że Socjonika wyprzedziła pod tym względem typologie zachodnie, w którym opis relacji w ogóle nie istnieje, lub jest ogólnikowy. Relację dwoistości (lub dualizmu) należy wydzielić spośród reszty. W tym kontakcie dwa typy niejako się uzupełniają, w czym jeden jest silny w tym drugi słaby i na odwrót. Razem zestawiają w pewnym sensie całość. Podtrzymują się na duchu, nie obrażają się i nie drażnią. Szczególną wartość dualizm przedstawia w małżeństwie, kiedy psychologiczny dystans jest najmniejszy. Duale są zgodni nie tylko w sensie psychologicznym, ale także seksualnym. Pary dualne mniej cierpią i szybciej wracają do zdrowia. Socjonikę można spożytkować na różny sposób, wszędzie gdzie chodzi o osobowość i kontakty międzyludzkie. Jeśli chodzi o profesjonalne zastosowanie, to pomoże ona wybrać najodpowiedniejszy dla danego człowieka rodzaj działalności w której najlepiej będzie on mógł wykazać swe zdolności. Socjonika pomaga zrozumieć siebie, ujawnia mocne strony i pokazuje, w jakim kierunku zmierzać. Pomaga zrozumieć innych ludzi i podpowiada, jak budować kontakt z konkretnym człowiekiem. Dzięki niej zbudujecie korzystne relacje z partnerami, wykorzystując wzajemnie swe silne strony. Pomoże zbudować wzajemne stosunki w kolektywie i wnosić korekty w zachowanie. Dzięki Socjonice stworzycie zharmonizowaną drużynę zdolną do rozwiązywania trudnych zadań. Należy w tym miejscu osobno wspomnieć o kwadrach, czwórkach najbardziej zgodnych typów. Socjonika dzieli 16 typów na 4 kwadry. Osobników w kwadrze łączą wspólne zainteresowania i o wiele mniejsza szansa potencjalnego konfliktu. Łatwo się rozumieją, i nie widzą w swoich słowach i działaniach niczego obraźliwego. Ich wspólna praca jest wydajna i łatwa. Kwadrę można utworzyć z bardzo dużej grupy ludzi, i nie jest obowiązkowe proporcjonalne rozłożenie ilości osobników każdego typu kwadry. Warto zauważyć, że jeśli do grupy dostanie się osobnik z innej kwadry, to zarówno on jak i grupa będą się czuli nieswojo. Socjonika ma duże znaczenie w pedagogice. Jeśli informacja jest przekazywana w sposób odpowiadający odbiorowi przez ucznia, to znacznie szybciej ją przyswaja. Również w medycynie można zauważyć, że określone typy cierpią na podobne choroby. Np. ekstrawertyczni logicy częściej cierpią na choroby serca, ekstrawertyczni etycy na choroby nerek itp. Jednym z podstawowych pytań w Socjonice jest: czy można zmienić swój typ? Odpowiedź „klasycznych” socjoników brzmi jednoznacznie: nie. Jeżeli osoba jest „zmuszana” do zmiany typu, to prowadzi to najczęściej do nerwic i tylko powrót do wrodzonego typu powoduje ich ustąpienie. Drugim podstawowym pytaniem jest: czy możliwy jest tak zwany „harmonijny rozwój osobowości”, to jest jednakowy dwóch lub więcej funkcji. Przy typowaniu ludzie często wątpią czy są introwertykami czy ekstrawertykami, sensoryczni czy intuicyjni. Niektórym zdaje się, że mają po równo tego i tamtego. Jung twierdzi, że: „jak pokazuje doświadczenie, podstawowe funkcje psychologiczne rzadko lub prawie nigdy nie mają równej siły, lub jednakowego stopnia rozwoju. Zazwyczaj jedna przeważa w obu kryteriach”. Warto również zaznaczyć, iż Socjonika nie dzieli typy na „dobre” i „złe”. Wszystkie mają swoje mocne i słabe strony. Rekomenduje się skupienie na mocnych aspektach, a wtedy słabe rozwiną się wraz z nimi. Nie należy przyjmować swoich słabych stron jako niedostatków, tylko cieszyć się z silnych i pozostać sobą.